MARKA NEDİR

MARKA NEDİR ?

Bir çok yerde geçen, bilenen en yaygın tanımıyla işletmenizin mal ve hizmetlerini diğer işletmelerin mal ve hizmetlerinden ayıran işaretlere marka denir.

TİCARET UNVANI MARKA MIDIR ?

Ticaret unvanınız sizin markanız olmadığı gibi markanız da ticaret unvanınız değildir. Ticaret unvanı işletmeleri birbirinden ayırmaya yarayan adlardır. Marka ise sunulan mal ve hizmetleri diğer sunulan mal ve hizmetlerden ayırmaya , farklı kılmaya yarayan işaretlerdir. Ticaret unvanınızın tescili ticaret odaları veya vergi dairelerince yapılmakta, markanızın tescili ise Türk Patent Enstitüsü'nde yapılmaktadır.

MARKA OLABİLECEK İŞARETLER NELERDİR ?

Marka, bir teşebbüsün mallarının veya hizmetlerinin diğer teşebbüslerin mallarından veya hizmetlerinden ayırt edilmesini sağlaması ve marka sahibine sağlanan korumanın konusunun açık ve kesin olarak anlaşılmasını sağlayabilecek şekilde sicilde gösterilebilir olması şartıyla kişi adları dâhil sözcükler, şekiller, renkler, harfler, sayılar, sesler ve malların veya ambalajlarının biçimi olmak üzere her tür işaretten oluşabilir.

MARKA TESCİLİNDE MUTLAK RED NEDENLERİ NELERDİR ?

6769 SAYILI KANUN SINAİ MÜLKİYET KANUNU MADDE 5 :
(1) Aşağıda belirtilen işaretler, marka olarak tescil edilmez:
a) 4 üncü madde kapsamında marka olamayacak işaretler.
b) Herhangi bir ayırt edici niteliğe sahip olmayan işaretler.
c) Ticaret alanında cins, çeşit, vasıf, kalite, miktar, amaç, değer, coğrafi kaynak belirten veya malların üretildiği, hizmetlerin sunulduğu zamanı gösteren veya malların ya da hizmetlerin diğer özelliklerini belirten işaret veya adlandırmaları münhasıran ya da esas unsur olarak içeren işaretler.
ç) Aynı veya aynı türdeki mal veya hizmetlerle ilgili olarak tescil edilmiş ya da daha önceki tarihte tescil başvurusu yapılmış marka ile aynı veya ayırt edilemeyecek kadar benzer işaretler.
d) Ticaret alanında herkes tarafından kullanılan veya belirli bir meslek, sanat veya ticaret grubuna mensup olanları ayırt etmeye yarayan işaret veya adlandırmaları münhasıran ya da esas unsur olarak içeren işaretler.
e) Malın doğası gereği ortaya çıkan şeklini ya da başka bir özelliğini veya teknik bir sonucu elde etmek için zorunlu olan veya mala asli değerini veren şeklî ya da başka bir özelliğini münhasıran içeren işaretler.
f) Mal veya hizmetin niteliği, kalitesi veya coğrafi kaynağı gibi konularda halkı yanıltacak işaretler.
g) Paris Sözleşmesinin 2 nci mükerrer 6 ncı maddesine göre reddedilecek işaretler.
ğ) Paris Sözleşmesinin 2 nci mükerrer 6 ncı maddesi kapsamı dışında kalan ancak kamuyu ilgilendiren, tarihi ve kültürel değerler bakımından halka mal olmuş diğer işaretler ile yetkili mercilerce tescil izni verilmemiş olan armaları, nişanları veya adlandırmaları içeren işaretler.
h) Dinî değerleri veya sembolleri içeren işaretler.
ı) Kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı işaretler.
i) Tescilli coğrafi işaretten oluşan ya da tescilli coğrafi işaret içeren işaretler.
(2) Bir marka, başvuru tarihinden önce kullanılmış ve başvuruya konu mal veya hizmetler bakımından bu kullanım sonucu ayırt edici nitelik kazanmışsa bu markanın tescili birinci fıkranın (b), (c) ve (d) bentlerine göre reddedilemez.
(3) Bir marka başvurusu, önceki marka sahibinin başvurunun tesciline açıkça muvafakat ettiğini gösteren noter onaylı belgenin Kuruma sunulması hâlinde birinci fıkranın (ç) bendine göre reddedilemez. Muvaffakatnameye ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.

MARKA TESCİLİNDE NİSBİ RED NEDENLERİ NELERDİR ?

6769 SAYILI KANUN SINAİ MÜLKİYET KANUNU MADDE 6 :
(1) Tescil başvurusu yapılan bir markanın, tescil edilmiş veya önceki tarihte başvurusu yapılmış marka ile aynılığı ya da benzerliği ve kapsadığı mal veya hizmetlerin aynılığı ya da benzerliği nedeniyle, tescil edilmiş veya önceki tarihte başvurusu yapılmış marka ile halk tarafından ilişkilendirilme ihtimali de dâhil karıştırılma ihtimali varsa itiraz üzerine başvuru reddedilir.
(2) Ticari vekil veya temsilcinin, marka sahibinin izni olmaksızın ve haklı bir sebebe dayanmaksızın markanın aynı veya ayırt edilemeyecek kadar benzerinin kendi adına tescili için yaptığı başvuru, marka sahibinin itirazı üzerine reddedilir.
(3) Başvuru tarihinden veya varsa rüçhan tarihinden önce tescilsiz bir marka veya ticaret sırasında kullanılan bir başka işaret için hak elde edilmişse, bu işaret sahibinin itirazı üzerine, marka başvurusu reddedilir.
(4) Paris Sözleşmesinin 1 inci mükerrer 6 ncı maddesi bağlamındaki tanınmış markalar ile aynı veya benzer nitelikteki marka başvuruları, aynı veya benzer mal veya hizmetler bakımından itiraz üzerine reddedilir.
(5) Tescil edilmiş veya tescil başvurusu daha önceki tarihte yapılmış bir markanın, Türkiye’de ulaştığı tanınmışlık düzeyi nedeniyle haksız bir yararın sağlanabileceği, markanın itibarının zarar görebileceği veya ayırt edici karakterinin zedelenebileceği hâllerde, aynı ya da benzer markanın tescil başvurusu, haklı bir sebebe dayanma hâli saklı kalmak kaydıyla, başvurunun aynı, benzer veya farklı mal veya hizmetlerde yapılmış olmasına bakılmaksızın önceki tarihli marka sahibinin itirazı üzerine reddedilir.
(6) Tescil başvurusu yapılan markanın başkasına ait kişi ismini, ticaret unvanını, fotoğrafını, telif hakkını veya herhangi bir fikri mülkiyet hakkını içermesi hâlinde hak sahibinin itirazı üzerine başvuru reddedilir.
(7) Ortak markanın veya garanti markasının yenilenmeme sebebiyle koruma süresinin sona ermesinden itibaren üç yıl içinde yapılan, ortak marka veya garanti markasıyla aynı veya benzer olan ve aynı veya benzer mal veya hizmetleri içeren marka başvurusu, önceki hak sahibinin itirazı üzerine reddedilir.
(8) Tescilli markanın yenilenmeme sebebiyle koruma süresinin sona ermesinden itibaren iki yıl içinde yapılan, bu markayla aynı veya benzer olan ve aynı veya benzer mal veya hizmetleri içeren marka başvurusu, önceki marka sahibinin itirazı üzerine bu iki yıllık süre içinde markanın kullanılmış olması şartıyla reddedilir.
(9) Kötü niyetle yapılan marka başvuruları itiraz üzerine reddedilir.

MARKANIN KULLANIMI HUSUSU :

6769 SAYILI KANUN SINAİ MÜLKİYET KANUNU MADDE 9 :
(1) Tescil tarihinden itibaren beş yıl içinde haklı bir sebep olmadan tescil edildiği mal veya hizmetler bakımından marka sahibi tarafından Türkiye’de ciddi biçimde kullanılmayan ya da kullanımına beş yıl kesintisiz ara verilen markanın iptaline karar verilir.
(2) Aşağıda belirtilen durumlar da birinci fıkra anlamında markayı kullanma kabul edilir:
a) Markanın ayırt edici karakteri değiştirilmeden farklı unsurlarla kullanılması.
b) Markanın sadece ihracat amacıyla mal veya ambalajlarında kullanılması.
(3) Markanın, marka sahibinin izni ile kullanılması da marka sahibi tarafından kullanım olarak kabul edilir.

MARKA BAŞVURU ŞARTLARI SINIFLANDIRMA VE BÖLÜNME :

6769 SAYILI KANUN SINAİ MÜLKİYET KANUNU MADDE 11 :
(1) Marka başvurusu;
a) Başvuru sahibinin kimliğine ilişkin bilgileri içeren başvuru formunu,
b) Marka örneğini,
c) Başvuruya konu mal veya hizmetlerin listesini,
ç) Başvuru ücretinin ödendiğini gösterir bilgiyi,
d) Başvuru, ortak marka veya garanti markası için yapılmışsa 32 nci madde kapsamında düzenlenmiş teknik şartnameyi,
e) Rüçhan hakkı talebi varsa rüçhan hakkı talep ücretinin ödendiğini gösterir bilgiyi,
f) Marka örneğinde Latin alfabesi dışında harf veya harfler kullanılmışsa bunların Latin alfabesindeki karşılığını, kapsar.
(2) Her başvuruyla sadece bir markanın tescili talep edilebilir.
(3) Başvuruya konu mal veya hizmetler 12/7/1995 tarihli ve 95/7094 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile katılmamız kararlaştırılan Markaların Tescili Amacıyla Mal ve Hizmetlerin Uluslararası Sınıflandırılmasına İlişkin Nis Anlaşmasına göre sınıflandırılır. Kurum, başvuruda yer alan mal veya hizmetlerin ait olduğu sınıflarda ve sınıf numaraları üzerinde gerekli düzeltmeleri yapabilir.
(4) Mal veya hizmetlerin aynı sınıflarda yer almaları benzer olduklarına, farklı sınıflarda yer almaları da benzer olmadıklarına karine teşkil etmez.
(5) Marka başvurusu, başvuru sahibinin talebi üzerine, tescil edilene kadar, başvuru kapsamındaki mal veya hizmetler bakımından iki ya da daha fazla başvuruya bölünebilir.
(6) Marka başvurusunda yer alan içerikte, marka örneğinde veya mal ya da hizmet listesinde değişiklikleri kapsamayan imla hataları ve açık maddi hatalar başvuru sahibinin talebi üzerine düzeltilir.
(7) Başvuru, sınıflandırma ve bölünmeye ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.

KORUMA SÜRESİ VE YENİLEME HUSUSU :

6769 SAYILI KANUN SINAİ MÜLKİYET KANUNU MADDE 23 :
(1) Tescilli markanın koruma süresi başvuru tarihinden itibaren on yıldır. Bu süre, onar yıllık dönemler hâlinde yenilenir.
(2) Yenileme talebinin marka sahibi tarafından koruma süresinin sona erdiği tarihten önceki altı ay içinde yapılması ve aynı süre içinde yenileme ücretinin ödendiğine ilişkin bilginin Kuruma sunulması gerekir. Bu süre içinde talebin yapılmaması veya yenileme ücretinin ödendiğine ilişkin bilginin Kuruma sunulmaması hâlinde, yenileme talebi, koruma süresinin sona erdiği tarihten itibaren altı aylık süre içinde ek ücretin ödenmesi şartıyla da yapılabilir.
(3) Marka, tescil kapsamında bulunan mal veya hizmetlerin bir kısmı için de yenilenebilir.
(4) Ortak markanın yenilenmesi için gruba dâhil işletmelerden birinin talebi yeterlidir.
(5) Yenileme, önceki koruma süresinin sona erdiği tarihi izleyen günden itibaren hüküm ifade eder. Yenileme, sicile kaydedilir ve Bültende yayımlanır.

MARKA HAKKINA TECAVÜZ SAYILAN FİİLLER NELERDİR :

6769 SAYILI KANUN SINAİ MÜLKİYET KANUNU MADDE 29 :
(1) Aşağıdaki fiiller marka hakkına tecavüz sayılır:
a) Marka sahibinin izni olmaksızın, markayı 7 nci maddede belirtilen biçimlerde kullanmak.
b) Marka sahibinin izni olmaksızın, markayı veya ayırt edilemeyecek kadar benzerini kullanmak suretiyle markayı taklit etmek.
c) Markayı veya ayırt edilemeyecek kadar benzerini kullanmak suretiyle markanın taklit edildiğini bildiği veya bilmesi gerektiği hâlde tecavüz yoluyla kullanılan markayı taşıyan ürünleri satmak, dağıtmak, başka bir şekilde ticaret alanına çıkarmak, ithal işlemine tabi tutmak, ihraç etmek, ticari amaçla elde bulundurmak veya bu ürüne dair sözleşme yapmak için öneride bulunmak.
ç) Marka sahibi tarafından lisans yoluyla verilmiş hakları izinsiz genişletmek veya bu hakları üçüncü kişilere devretmek.
(2) 19 uncu maddenin ikinci fıkrası hükmü tecavüz davalarında def’i olarak ileri sürülebilir. Bu durumda kullanıma ilişkin beş yıllık sürenin belirlenmesinde dava tarihi esas alınır.

MARKA HAKKINA TECAVÜZE İLİŞKİN CEZAİ HÜKÜMLER NELERDİR ?

6769 SAYILI KANUN SINAİ MÜLKİYET KANUNU MADDE 30 :
(1) Başkasına ait marka hakkına iktibas veya iltibas suretiyle tecavüz ederek mal üreten veya hizmet sunan, satışa arz eden veya satan, ithal ya da ihraç eden, ticari amaçla satın alan, bulunduran, nakleden veya depolayan kişi bir yıldan üç yıla kadar hapis ve yirmi bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
(2) Marka koruması olduğunu belirten işareti mal veya ambalaj üzerinden yetkisi olmadan kaldıran kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
(3) Yetkisi olmadığı hâlde başkasına ait marka hakkı üzerinde devretmek, lisans veya rehin vermek suretiyle tasarrufta bulunan kişi iki yıldan dört yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
(4) Bu maddede yer alan suçların bir tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde ayrıca bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur. (5) Bu maddede yer alan suçlardan dolayı cezaya hükmedebilmek için markanın Türkiye’de tescilli olması şarttır.
(6) Bu maddede yer alan suçların soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlıdır.
(7) Başkasının hak sahibi olduğu marka taklit edilerek üretilmiş malı, satışa arz eden veya satan kişinin bu malı nereden temin ettiğini bildirmesi ve bu suretle üretenlerin ortaya çıkarılmasını ve üretilmiş mallara elkonulmasını sağlaması hâlinde hakkında cezaya hükmolunmaz.

GARANTİ MARKASI NEDİR ? :

Garanti markası, marka sahibinin kontrolü altında birçok işletme tarafından o işletmelerin ortak özelliklerini, üretim usullerini, coğrafi menşelerini ve kalitesini garanti etmeye yarayan işarettir.

MARKALARDA RÜÇHAN HAKKININ ETKİSİ NASILDIR ?

Paris Sözleşmesi veya Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşmasına taraf devletlerden birinin uyruğunda olan ya da bu devletlerden birinin uyruğunda olmamakla birlikte bunlardan birinde yerleşim yeri veya işler durumda ticari müessesesi bulunan gerçek ya da tüzel kişiler veya bunların halefleri, bu devletlerin herhangi birinde yetkili mercilere markanın tescili için usulüne uygun olarak yaptıkları başvuru tarihinden itibaren altı aylık süre içinde, Paris Sözleşmesi hükümleri kapsamında aynı marka ve aynı mal veya hizmetler için Türkiye’de başvuru yapma konusunda rüçhan hakkından yararlanır. Bu süre içinde kullanılmayan rüçhan hakları düşer. Rüçhan hakkından yararlanılabilmesi için ilk başvuru yapılan devletin yetkili makamından rüçhan hakkı belgesi alınması şarttır.

MARKA, LİSANS SÖZLEŞMELERİNE KONU OLABİLİR Mİ ?

Marka hakkı, tescil edildiği mal veya hizmetlerin bir kısmı ya da tamamı için lisans sözleşmesine konu olabilir.Lisans, inhisari lisans veya inhisari olmayan lisans şeklinde verilebilir. Sözleşmede aksi kararlaştırılmamışsa lisans, inhisari değildir. İnhisari olmayan lisans sözleşmelerinde lisans veren markayı kendi kullanabileceği gibi üçüncü kişilere de başka lisanslar verebilir. İnhisari lisans sözleşmelerinde lisans veren, başkasına lisans veremez ve hakkını açıkça saklı tutmadıkça kendisi de markayı kullanamaz.Sözleşmede aksi kararlaştırılmamışsa lisans sahipleri, lisanstan doğan haklarını üçüncü kişilere devredemez veya alt lisans veremez. Lisans veren, lisans alan tarafından üretilecek malın veya sunulacak hizmetlerin kalitesini garanti altına alacak önlemleri alır. Lisans alan, lisans sözleşmesinde yer alan şartlara uymak zorundadır. Aksi takdirde marka sahibi, tescilli markadan doğan haklarını lisans alana karşı ileri sürebilir.

MARKANIN KORUMA SÜRESİ NE KADARDIR ?

Tescilli markanın koruma süresi başvuru tarihinden itibaren on yıldır. Bu süre, onar yıllık dönemler hâlinde yenilenir.
6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu birçok yeni hüküm ihtiva etmektedir:
AB marka mevzuatına uygun birçok değişiklik yapılmıştır.
Kanun; marka, coğrafi işaret, tasarım, patent, faydalı model ile geleneksel ürün adlarına ilişkin hak tanımları, kapsamları, başvuruları, itirazları, tescil ve tescil sonrası işlemleri, hakkın sona ermesi ve bu hakların ihlaline dair hukuki ve cezai yaptırımları düzenlemektedir. 6769 sayılı kanun ile marka, coğrafi işaret, tasarım, patent, faydalı model ile geleneksel ürün adlarına ilişkin hakların korunması ve bu suretle teknolojik, ekonomik ve sosyal ilerlemenin gerçekleştirilmesine ilişkin düzenlemeler yer almaktadır.
Öncelikle anılı kanun ile Türk Patent Enstitüsü’nün adı “ TÜRK PATENT VE MARKA KURUMU” olarak değiştirilmiştir.

Ortak Hükümler

• Bir marka / patent / tasarım hakkı sahibi, öncelikli hak sahibinin açtığı tecavüz davasında tescilli bir hakkını savunma olarak artık ileri süremeyecektir. Dolayısıyla, bir tescile sahip olmak tecavüz olmadığı anlamına gelmemektedir.
• Fikri Mülkiyet hakları bakımından kabul edilen “ulusal tükenme” ilkesi, “uluslararası tükenme” olarak değiştirilmiştir.

Markalara ilişkin olarak;

1- Marka olarak tescillenmesi gereken işaretlerin grafiksel gösterilebilme şartı “ MARKA SAHİBİNE SAĞLANAN KORUMANIN KONUSUNUN AÇIK VE KESİN OLARAK ANLAŞILMASINI SAĞLAYABİLECEK ŞEKİLDE SİCİLDE GÖSTERİLEBİLİR OLMASI ” şeklinde değiştirilmiştir. Aslında böylece terminoloji AB Markalar Yönetmeliği ile uyumlu hale getirilmiştir.
2- Türk Marka Hukuku’na ”birlikte var olma ilkesi” getirilmiştir. Bu ilkeye göre, aynı veya ayırt edilemeyecek derecede benzer markaların Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından re’sen mutlak ret gerekçesi teşkil etmesine engel olmak için birlikte var olma anlaşmaları ve muvafakatnameler kabul edilecektir.
3- İtiraz süresi üç aydan iki aya indirilmiştir.
4- Sürelerde de çeşitli değişiklikler yapılmıştır. Artık markaların yayın süresi 3 ay değil 2 ay olarak kararlaştırılmıştır. Bu durum tescil süresini de kısaltacaktır. Bültenler ayda 2 kez yayınlanmaya başlamıştır.
5- Yakın zamanda Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilen Paris Sözleşmesi anlamındaki tanınmış markaların korunması, nispi ret ve hükümsüzlük nedeni olarak yeniden getirilmiştir.
6- Kötü niyet ayrı bir itiraz ve hükümsüzlük nedeni olarak düzenlenmiştir.
7- Artık coğrafi işaretleri içeren işaretler, marka olarak tescil edilemeyecektir.
8- Ayırt edicilik kriterlerine ilişkin terminoloji de AB marka mevzuatına benzer şekilde değiştirilmiştir.
9- Hükümsüzlük talebine ilişkin beş yıllık süre ayrı bir hükümle düzenlenmektedir.
10- Kullanılmama nedeniyle iptal talepleri Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından görülecektir. Ancak, bu maddenin uygulanma tarihi ek bir hüküm ile 7 yıl ertelenmiştir. Bu nedenle 2023 yılına kadar iptal davaları Fikri ve Sınaî Haklar Mahkemeleri’nde açılmalı görüşündeyiz.
11- Türk Patent ve Marka Kurumu nezdinde yapılan itiraz işlemleri sırasında, itiraz eden taraf , başvuran talep ettiği takdirde , itiraza dayanak gösterdiği ve en az beş yıldır tescilli olan markaların kullanımını ispatlamak veya kullanılmamışsa bunun için haklı gerekçe sunmakla yükümlüdür. Kullanım ya da kullanmamanın haklı gerekçesi ispatlanamazsa itiraz reddedilecektir. Bu talep, tecavüz davalarında savunma olarak da kullanılabilir.
12- Marka sahibinin izin vermesi halinde artık başka bir kişi markayı tescil edebilecektir. “Letter of consent” olarak adlandırılan ve yurt dışında kullanılan bu uygulamanın ortaya çıkan sorunları ortadan kaldırması amaçlanmıştır.